De corona-pandemie heeft ook op onze kinderen en jongeren een enorme impact. Verschillende onderzoeken wijzen uit dat een aanzienlijk deel van hen kampt met gevoelens van angst, spanning en eenzaamheid. Kinder- en jongerenhulplijn Awel kreeg beduidend meer oproepen dan de voorbije jaren. Jongeren lijden onder de onvoorspelbaarheid en onzekerheid van de situatie en onder de verveling en de eenzaamheid die de maatregelen met zich meebrengen. Daarnaast voelen ze zich gefrustreerd door het gebrek aan inspraak en autonomie. Ze ervaren hierdoor een hoge mate van negatieve stress en hun veerkracht komt onder druk te staan. 

Veerkracht

We bezitten allemaal van nature een gezonde dosis veerkracht. Ons lichaam is gemaakt om zich constant aan veranderingen aan te passen: klein of groot, positief of negatief, intern of extern. Deze aanpassingen aan veranderende omstandigheden gebeuren onder leiding van het stresssysteem in ons lichaam. Onze veerkracht komt onder druk te staan wanneer we dit stresssysteem niet goed verzorgen of overbelasten. Dat is het geval wanneer er te veel stressoren zijn of wanneer we ons systeem te weinig tijd geven om te herstellen. De oplossing ligt dus enerzijds in het verminderen van het aantal stressoren (of de impact ervan) en anderzijds in het investeren in activiteiten die ons stresssysteem kalmeren. In deze coronatijden kunnen we weinig doen aan de hoeveelheid stressoren. We kunnen niet veranderen dat er ons maatregelen worden opgelegd, we kunnen de onzekerheid en de onvoorspelbaarheid niet wegnemen. Daarom moeten we maximaal inzetten op het kalmeren van ons stresssysteem. Dit doen we door te investeren in lichamelijk stressbeheer.

Daarnaast kunnen we de impact van stressoren verminderen door er anders naar te kijken (mindset) of door ons vooral met leukere dingen bezig te houden zodat de stressoren minder doorwegen in onze beleving (wat aandacht krijgt groeit).

Onze rol als ouder

Wij hebben als ouders een belangrijke impact op de veerkracht en de mate van negatieve stress van onze kinderen. Enerzijds kunnen we hen rechtstreeks helpen door hen strategieën aan te leren om met lastige omstandigheden, gedachten en gevoelens om te gaan. Anderzijds kunnen we ook een belangrijke indirecte impact hebben door onze eigen veerkracht te verzorgen. Je toont dan voorbeeldgedrag dat je kind gemakkelijker overneemt dan als je er louter over praat. Een kind doet niet wat je zegt maar wat je doet. Daarnaast is het ook zo dat je door aan je eigen veerkracht te bouwen zelf rustiger kan reageren op prikkels en omstandigheden en op die manier voor minder stressoren voor je kind zorgt. Een boze, prikkelbare ouder die voor niets tijd heeft is nu eenmaal heel verontrustend voor een kind. Een kind heeft nood aan veiligheid, voorspelbaarheid, warmte, liefde en sociale steun.

Concrete handvatten

Je kan als gezin veerkracht opbouwen door samen aan zelfzorg te doen.

Investeer in de eerste plaats tijd en ruimte voor het kalmeren van je stresssysteem. De beste strategieën voor het afvoeren van stresshormonen uit je lichaam zijn veel bewegen en bewust ademhalen. Bewust ademen betekent dat je een paar keer per dag stilstaat bij hoe je ademt en zorgt voor ontspanning door een rustige buikademhaling met een verlengde uitademing (bv 4 tellen in, 6 uit). Waarom niet samen als gezin ’s avonds een ademhalings-”meditatie”-momentje inplannen om de dag rustig en met een warm gevoel af te sluiten. Integreer ook bewegen in je levensstijl: neem de trap, doe rek- en stretchoefeningen, wandel, dans, en doe buitenactiviteiten. Volg samen een online workout zoals yoga/pilates, zumba of boks (of alle 3 zoals ik doe 😉) of ga geocachen.

Zorg voor structuur met een vaste dagplanning en routines. Maak voldoende tijd voor rustbrengers in je dag- en weekschema. Neem tijd om te genieten van wat nu wel extra mogelijk is. Ontdek wat voor jou werkt, zoals mindfulness, een ontspannend bad, muziek beluisteren, lezen, kleuren, koken, knutselen, een gezelschapsspel spelen. Zorg dat iedereen een eigen time-out ruimte heeft om zich af te zonderen als het even te veel is (bv een aparte kamer, een hoekje van de kamer dat afgeschermd is, onder de trap, een hangmat).

Compenseer de weggevallen energiegevers (bv hobby’s en sociale evenementen) door nieuwe of door je oude creatief te transformeren. Welke nieuwe dingen wou je al lang eens uitproberen maar ontbrak het je voor aan tijd? Een nieuwe taal leren, een puzzel van 5000 stukken leggen, een mondkapje naaien, een cursus fotografie of paardrijden? Zoek alternatieven om sociale contacten te onderhouden. Wandelen met een vriend(in), chatten, videobellen, brieven schrijven, een laptopfeestje, een onlinespelletje kaarten of quizzen.  

Focus vooral op wat wel nog kan en spreek je dankbaarheid uit voor wat er wel is. Hou een positief dagboek bij, maak met het gezin een “new year memory jar” of start (zoals ik) een positieve cirkel op een sociaal medium.   

Ontdek nieuwe manieren om zinvol bezig te zijn en betekenis te geven aan je leven door je maatschappelijk te engageren. Laat je kinderen tekeningen maken of kattebelletjes schrijven naar mensen die kwetsbaar zijn voor eenzaamheid (bv mensen in een woonzorgcentrum). Stel goede daden, vriendelijke gebaren, doe boodschappen voor de minder mobiele buren.

Spreek met elkaar over moeilijkheden, frustraties en zorgen. Zoek samen naar creatieve oplossingen. Hou dagelijks een babbelkwartiertje of een gezinsvergadering op vrijdag avond. Of zoek iemand waarmee jouw kind kan praten, zoals de CLB-medewerker of dienst studentenvoorzieningen op school, een vriend van vroeger, of de kinder- en jongerenhulplijn Awel (gratis bellen via 102 of chatten via www.awel.be).